Jargon klinkt gevaarlijk. Je deinst er meteen voor terug. Vermijden dus maar? Nee, want soms is het gewoon wél zo duidelijk. Je omschrijft er specifieke begrippen in detail mee of omlijnt ze juist losjes om makkelijker te communiceren. Lees hieronder wat de voors en tegens zijn van jargon en wanneer je het wel of niet gebruikt in je teksten.
Wat is jargon en wie gebruikt het?
Jargon bestaat uit woorden en uitdrukkingen in het taalgebruik van een bepaalde groep. Het jargon is vaak onbegrijpelijk voor buitenstaanders. Zij horen niet bij de groep en kunnen niet meedoen. Soms heeft jargon een puur sociale functie, zoals bij kantoortaal. Als je nieuwe collega vraagt waar de vergadering is in plaats van de meeting, dan is dit vast zijn allereerste kantoorbaan. Dit kantoorjargon heeft geen praktische functie, in tegenstelling tot het jargon dat experts in vaktaal gebruiken om complexe informatie over te dragen.
Jargon op kantoor en op straat
Kantoortaal is vaak vaag, grammaticaal incorrect en soms zelfs ronduit seksistisch. Waarom willen je collega’s allemaal hun plasje doen over een nieuw voorstel? Mogen vrouwen soms niet mee beslissen?
Het jargon van straattaal is interessanter. Het bakent onder meer een hiërarchie af binnen de groep. Als leraar wil je natuurlijk begrijpen waar je leerlingen het over hebben, maar meedoen? Nee, dat kan niet, zelfs al ken je de lingo. Als jij vertelt dat je afgesproken hebt met je matties maak je jezelf onsterfelijk belachelijk voor de klas.
Jargon als vaktaal
Jargon binnen vakgroepen heeft een praktische functie. Juridisch jargon lijkt onleesbaar, maar het ingewikkelde taalgebruik is absoluut nodig om alle risico’s af te dekken. Binnen technisch complexe omgevingen zoals de IT en de medische sector versnelt jargon de communicatie: het stelt professionals in staat om meer te zeggen met minder woorden.
HRM-jargon
Niet elk jargon omschrijft begrippen helder. Toch heeft het dan zijn nut, vooral in softe sectoren, zoals communicatie en werving & selectie. Dit jargon omlijnt begrippen als innovatie en inclusiviteit en biedt hierbij veel ruimte aan interpretatie. Voor inclusiviteit geeft het ene bedrijf misschien zonder meer voorrang aan minderheidsgroepen. Een ander bedrijf vindt inclusiviteit daarentegen ook belangrijk, maar kijkt allereerst naar de vaardigheden van de kandidaat. Overleg daarom – intern of met de klant – om zo’n begrip op de juiste manier in te vullen.
Wanneer gebruik je jargon in teksten?
Het gebruik van jargon in teksten zorgt ervoor dat je alleen een specifieke groep bereikt. Prima als dat de bedoeling is, maar verkeerd als je een breed publiek wil bereiken. Het jargon schrikt dan mensen af en zorgt voor verwarring.
Ken je doelgroep
Wat is je publiek en wat is hun kennisniveau? Laat hier het gebruik van jargon van afhangen. Doe daarom een grondige doelgroepanalyse voordat je besluit om jargon in je teksten op te nemen.
Richtlijnen voor jargon
Jargon moet de communicatie verbeteren – niet hinderen. Een vuistregel is om jargon te vermijden in algemeen toegankelijke teksten. Bewaar het voor documenten of communicatie waarin de lezer wordt verondersteld over specifieke voorkennis te beschikken. Denk hierbij aan een vacaturetekst voor een technische functie. Tip: gebruik de vacaturegenerator van Textmetrics voor een inclusieve vacaturetekst.
Jargon ja of nee
Streef altijd naar een duidelijke tekst. Soms helpt jargon daarbij. Zo niet, dan laat je het weg. Een alternatief is om een onvermijdelijk jargonwoord uit te leggen. Zo blijf je toch inclusief en schrijf je een heldere tekst.