Gender bias in de gezondheidszorg is een wereldwijd probleem dat aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de gezondheid van patiënten. Het betekent dat mannen en vrouwen niet altijd op dezelfde manier worden behandeld in medische omgevingen. Dit leidt regelmatig tot ongelijke zorg en gezondheidsuitkomsten. Maar wat houdt gender bias precies in, en waarom is het belangrijk om dit te begrijpen?
Wat is gender bias in de gezondheidszorg?
Gender bias is een vorm van vooringenomenheid waarbij zorgverleners bewust, maar meestal onbewust anders reageren op patiënten op basis van hun geslacht. Artsen en verplegers vinden dan bijvoorbeeld een man met chronische pijnklachten flink, terwijl ze een vrouw er al vlug van verdenken haar pijn te overdrijven. Hierdoor worden mannen en vrouwen vaak anders behandeld, wat op grond van hun medische toestand niet altijd terecht is. Een gender bias in de zorg resulteert dan al gauw in vertraagde diagnoses, ongelijke behandelingen en zelfs negatieve gezondheidsuitkomsten.
Voorbeelden van gender bias in de zorg
Gender bias komt op verschillende manieren tot uiting. Je ziet het bijvoorbeeld bij:
Specifieke vrouwenklachten
Mannelijke artsen bagatelliseren vaak specifieke vrouwenklachten. Zo lazen we in 2024 in het nieuws dat veel artsen het niet nodig vonden om vrouwen te verdoven bij het plaatsen van een spiraaltje. Dit terwijl er toch regelmatig vrouwen flauw vielen van de pijn bij deze procedures.
Hormoongerelateerde klachten – of niet?
In de vruchtbare jaren van een vrouw fluctueert de hormoonbalans tijdens de cyclus. Dit kan tot klachten leiden als stemmingswisselingen en migraine. Deze klachten kunnen echter ook een andere oorzaak hebben. Een arts moet de vrouwen dan niet met een dooddoener wegsturen, maar de tijd nemen om te kijken of de diagnose wel klopt.
Behandeling als bij mannen
De resultaten van klinische onderzoeken zijn niet altijd gespecificeerd naar geslacht, zodat het niet duidelijk is of medicijnen en behandelingen hetzelfde effect hebben op vrouwen als op mannen. Vaak worden vrouwen in de vruchtbare leeftijd bovendien uitgesloten van onderzoeken waardoor behandelingen vooral op mannen worden getest.
Waarom vrouwen vaak worden benadeeld
Een van de oorzaken van gender bias in de gezondheidszorg is dat de meeste bestaande klinische studies gericht zijn op mannen. Medicatie en behandeling zijn dan voor het merendeel van de mannen effectief, maar kunnen bij vrouwen niet werken of zelfs tot problemen leiden. Onderzoeken naar hartaanvallen zijn hierbij berucht: de symptomen van een hartaanval zijn bij mannen heel anders dan bij vrouwen. Als artsen en verplegers dan het boekje volgen, worden de symptomen op de eerste hulp gemist en wordt de vrouw ten onrechte weer naar huis gestuurd.
Impact van gender bias op gezondheid
Volgens de actuele cijfers van de Hartstichting stierven er in 2023 elke dag 106 mensen aan een hart- of vaatziekte, verdeeld over 52 mannen en 54 vrouwen. Foutieve of uitgestelde diagnoses zijn waarschijnlijk de oorzaak dat er inmiddels meer vrouwen dan mannen aan hartkwalen sterven. De gevolgen van de gender bias in de zorg zijn dus ernstig. Hier komt nog bij dat vrouwen zelf ook de zorg gaan mijden als ze het gevoel hebben regelmatig met een kluitje in het riet te worden gestuurd.
Wat te doen om gender bias te verminderen?
Allereerst is bewustwording belangrijk om gender bias in de gezondheidszorg aan te pakken: zorgverleners moeten zich bewust worden van hun vooroordelen en die verminderen. Daarnaast moeten medische onderzoeken en studies inclusiever worden. Dit houdt in dat vrouwen en mensen van diverse achtergronden hierin opgenomen worden. Zo zorgen we ervoor dat medicijnen en behandelingen voor iedereen veiliger worden.
Inclusieve communicatie als sleutel tot verandering
Inclusieve communicatie in de zorg helpt om gender bias te bestrijden en de zorg te verbeteren. Dit doe je door zowel mannen als vrouwen aan te spreken in voorlichtingsmateriaal en hen attent te maken op verschillen in symptomen bij dezelfde klachten. Ook in de interne communicatie is inclusief taalgebruik cruciaal. Stel richtlijnen op die op inclusief wetenschappelijk onderzoek gebaseerd zijn en gebruik een tool of software zoals Textmetrics om je teksten inclusief en biasvrij te maken.
Lees hier meer over gender bias en ga meteen aan de slag!